Teunisbloem

De sterke teunisbloem is een aanrader voor elke tuin. Het is een wilde plant die je vaak op verstoorde plaatsen tegenkomt. Die van mij heb ik gezaaid uit zaadjes die ik tijdens een wandeling in de buurt onderweg geplukt heb. En warempel, het is nu ook eindelijk een graag geziene, vaste gast in mijn eigen wildernisje. Groot en sterk en een geweldige bijen- en vlindervriend, dus een topper in de tuin!

De eerste keer dat ik de teunisbloem tegenkwam, was heeeeel lang geleden in mijn studententijd in Amsterdam. Ik fietste samen met een vriend en studiemakker terug naar huis toen hij plotseling vol in de remmen ging en ik daardoor bijna van mijn fiets viel. “Wat is er?” vroeg ik geschrokken. Hij wees sprakeloos naar de berm naast het fietspad en sprak vol verwondering en ongeloof: ” Kijk nou, een echte teunisbloem! In het hartje van Amsterdam!”. Vervolgens hebben we zeker 10 minuten om de plant heengedraaid en heeft hij me er van alles over verteld. Toen ontdekte ik pas dat mijn maatje een echte tuinliefhebber en plantenkenner was. Wat hij allemaal vertelde over de fraaie Teunisbloem weet ik allang niet meer (dat heb ik net opgezocht en kun je onder de foto’s lezen), maar de teunisbloem herken ik sindsdien uit duizenden. Dus toen ik hem tegenkwam tijdens mijn wandeling, reageerde ik ongeveer net zo enthousiast als die ouwe makker van mij destijds ;-).

Welke soort het nu precies is, is nog wel even een dingetje. Je hebt namelijk kleine, grote en middelste teunisbloemen. Het verschil schijnt hem te zitten in de grootte van de bloemen, knobbeletjes op de stelen en de plaats van de rozet. Maar dat gaat me te ver hoor. Als iemand me zo kan vertellen welk typetje hier op de foto staat, heel graag. En anders houden we het gewoon op Teunisbloem. Teunisbloem bloeit van juni tot september. Bijzonder is dat de bloemen pas ’s avonds vanaf zes à zeven uur opengaan. Ze bloeien 24 uur en verwelken daarna. Bestuiving vindt plaats door vlindersoorten en bijen. Deze laatste trekt de plant in ruime mate aan. De middelste teunisbloem is de waardplant voor de teunisbloempijlstaart (Proserpinus proserpina).

Teunisbloemen zijn tegenwoordig algemeen verspreid in Nederland. Je vindt ze zowel op droge als op vochtige grond en hij staat het liefste in de volle zon. De plant heeft een voorkeur voor lichte zandgrond en middelzware grond als leem die licht zuur, neutraal of licht basisch is. Je ziet hem vaak langs spoorbanen, in droge bermen en zanderige plekjes.

De gele bloemen hebben vier kroonbladen. Ze hebben zowel stamper als meeldraden. De groene kelkbladen zijn na de opening van de bloem teruggeslagen. De stijl is tot 1,5 cm lang. De stengel- en schutbladen zijn drie tot vier maal zo lang als breed. De top van de bloeiwijze staat ook in het begin rechtop.

Jonge wortels kunnen als groente gegeten worden, de bloem wordt ook wel hamwortel genoemd omdat de wortels dezelfde kleur hebben als ham. Ze hebben een peperachtige smaak. Jonge stengels kunnen ook als salade gegeten worden. De bloemen kunnen ook als kleurrijk element in salades worden gebruikt.

De rijpe zaden bevatten 7-10% gamma-linoleenzuur, een zeldzaam essentieel verzadigd vetzuur. De olie uit de zaden wordt gebruikt bij menstruatiepijn.

Volksnamen zijn onder andere nachtkeers, nachtpitjes, nachtkaars, leliën-van-een-nacht en vierentwintiguursbloem. De soort is afkomstig uit Noord-Amerika.

Bronnen

Wikipedia

Permacultuur plantendatabase

Flora van Nederland

Bijzonderheden van Teunisbloem