Duizendblad

De eerste jaren dat Duizendblad, of Achillea millefolium, in mijn tuin in Lelystad verscheen, had ik er gemengde gevoelens bij. De warrig groeiende, bijna 50 cm  lange stelen met een berg fijn geveerde blaadjes, veroverde met haar ondergronds wortelstokken binnen de kortste keren hele stukken tuin en dook overal op waar ik hele andere plantjes in gedachten had. Inmiddels heb ik natuurlijk allang vrede gesloten met deze prachtige wilde plant. De witte variant zie je veel in bermen en braakliggende terreinen. Het zijn dus makkelijke planten met weinig eisen: beetje zon, arme grond, af en toe een slokje water; dan komt je een heel eind ermee. De brede bloemschermen van gecultiveerde versies kleuren vaak prachtig roze en rood of iets ertussenin. De naam Achillea is afgeleid van Achilles, die duizendblad met zijn legers meenam voor de behandeling van krijgswonden. Geen idee wat hij ermee deed. Mogelijk smeerde hij het op zijn hielen, maar dat was geen succes, zoals we weten…

Duizendblad komt voor op voedselrijke, verstoorde grond en op braakliggende terreinen. Ze kan prima tegen droogte. De plant komt algemeen voor in Europa en Noord-Amerika en heeft een kenmerkende geur. Het duizendblad bloeit van juni tot november met wit tot roze bloemen en staat ook mooi in de siertuin. Soms komen planten met rode bloemen ook in het wild voor. De samengestelde bloeiwijze bestaat uit een schermvormige tros met bloemhoofdjes. De soortaanduiding millefolium verwijst naar het dubbel veerdelige blad, waardoor het lijkt of het uit zeer veel kleine blaadjes bestaat.

Duizendblad is een waardplant voor heel veel vlinders en wordt graag bezocht door bijen en andere inscten.

Toepassing

Duizendblad werd vroeger, voordat de werking van hop ontdekt werd, gebruikt bij de bierbereiding. Ook was de plant in de zeventiende eeuw een populaire groente. De jonge bladeren werden als spinazie klaargemaakt of in soep gedaan. De bladeren zijn zoet met een iets bittere smaak.

In de kruidengeneeskunde wordt duizendblad veel gebruikt. De plant bevat isovaleriaanzuur, salicylzuur, asparagine, sterolen, flavonoïden, bitterstoffen, tanninen en coumarinen. Vooral de bloemschermen en het blad bevatten geneeskrachtige stoffen. De plant werd vroeger gebruikt als opwekkend en versterkend middel. Tegenwoordig wordt duizendblad nog wel gebruikt tegen verkoudheid en griep. De etherische oliën kunnen darmkramp en buikpijn verzachten en werken ontstekingsremmend, zo hebben de aanwezige flavonoïden een antibiotische werking, werkt het salicylzuur pijnstillend en het kalium en sesquiterpenen gaan beide oedeemvorming tegen. De groene bladeren hebben een bloedstelpend effect en werden vroeger voor de behandeling van wonden gebruikt.

Het innemen van sap van de plant stimuleert juist bloedingen. Het kan de menstruatie bevorderen, maar ook bloedneus veroorzaken. In het Engels heet de plant daarom ook wel nosebleed. Je kunt er een thee van trekken die tijdens de menstruatie voor een betere doorbloeding zou zorgen en krampen zou tegengaan. Een theekuur van duizendblad is vochtafdrijvend en helpt tegen oedeem en jicht. Een omslag van duizendblad bespoedigt de genezing van eerstegraads brandwonden en open wonden.

De gedroogde stengels van het duizendblad worden volgens oud volksgeloof gebruikt voor het voorspellen met behulp van het Boek der Veranderingen, ook bekend als I-tjing, het klassieke Chinese orakel- of wijsheidsboek. In het volksgeloof van de Middeleeuwen werd de plant ook een beschermende kracht toegedicht tegen spoken en de duivel. Hiervoor moest hij onder de dorpel van het huis worden neergelegd.

Bijzonderheden van Duizendblad